Το Δίκτυο Φύση 2000 (Natura 2000) είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο από περιοχές που στα όριά τους εντοπίζονται συγκεκριμένοι τύποι φυσικών οικοτόπων (λ.χ. αλμυρά έλη) ή περιοχές όπου εμφανίζονται συγκεκριμένα είδη φυτών και ζώων που έχουν χαρακτηριστεί σημαντικά και είναι αναγκαίο να προστατεύονται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Δεν είναι ένα δίκτυο περιορισμών αλλά ένα δίκτυο όπου ενισχύεται η προστασία της φύσης και ταυτόχρονα η ανθρώπινη δραστηριότητα.
Στα 27 κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο δίκτυο Φύση 2000 περιλαμβάνονται περίπου 26.000 περιοχές και στην Ελλάδα το δίκτυο απαρτίζεται από 446. Οι περιοχές αυτές οποίες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
- τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας -ΖΕΠ» για την ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 2009/147/EK, για την προστασία των πουλιών, και
- τις «Ειδικές Ζώνες Διατήρησης -ΕΖΔ» όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, για την προστασία των φυσικών οικοτόπων και ειδών φυτών και ζώων σε αυτούς
Οι δύο αυτές κατηγορίες περιοχών μπορεί να παρουσιάσουν επικαλύψεις. Μετά την οριστικοποίηση του καταλόγου των περιοχών Φύση 2000, τα Κράτη Μέλη υποχρεούνται να κηρύξουν τις περιοχές αυτές ως «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας -ΤΚΣ».
Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου εντοπίζονται (κάθε μια με μοναδικό πανευρωπαϊκό κωδικό)12 Ειδικές Ζώνες Διατήρησης-ΕΖΔ, για οικοτόπους και είδη φυτών και ζώων εκ των οποίων οι 4 στη Λέσβο:
- GR4110003- Λέσβος: Δυτική Χερσόνησος – Απολιθωμένο Δάσος
- GR4110004- Λέσβος: Κόλπος Καλλονής και χερσαία παράκτια ζώνη
- GR4110005- Λέσβος Κόλπος Γέρας, Έλος Ντίπι και Όρος Όλυμπος- Ποταμός Ευεργέτουλας
- GR4110015- Θαλάσσια περιοχή Νήσων Τοκμάκια
Και 12 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά- ΖΕΠ εκ των οποίων οι 7 στη Λέσβο:
- GR4110007- Λέσβος παράκτιοι υγρότοποι και Κόλπος Καλλονής
- GR4110009- Νησίδες Λέσβου (Σύμπλεγμα Τομαρονήσιων, Κώδωνας, Άγιος Γεώργιος, Γλαρονήσι, κλπ) και θαλάσσια περιοχή
- GR4110010- Νοτιοδυτική Χερσόνησος, Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου
- GR4110011- Όρος Όλυμπος Λέσβου
- GR4110012- Βόρεια Λέσβος
- GR4110013- Λέσβος: Κόλπος Γέρας, Έλη Ντίπι και Χαραμίδα
- GR4110016- Θαλάσσια περιοχή Δυτικής Λέσβου
